Oskar Stanisław Czarnik urodził się 27 grudnia 1937 r.

Dyplom magistra filologii polskiej na Uniwersytecie Warszawskim uzyskał w 1962 r. Tytuł doktora nauk humanistycznych uzyskał w 1979 r. w Instytucie Badań Literackich PAN w Warszawie – rozprawa została opublikowana w 1982 r. pt. Proza artystyczna a prasa codzienna (1918–1926). Tytuł doktora habilitowanego nauk humanistycznych otrzymał również w Instytucie Badań Literackich PAN w 1993 r. (rozprawa habilitacyjna – Między dwoma Sierpniami. Polska kultura literacka w latach 1944–1980, Warszawa 1993). Prezydent RP nadał mu w 2003 r. tytuł profesora nauk humanistycznych. Podstawą nominacji była m.in. książka Ideowe i literackie wybory „Robotnika” w latach 1918–1939, Warszawa 1996.

Oskar Stanisław Czarnik pracował w ciągu wielu lat jako nauczyciel języka polskiego w szkołach średnich (w Tłuszczu i w Warszawie), a następnie (od 1978 r.) w Bibliotece Narodowej w Warszawie (początkowo w Zakładzie Katalogów Centralnych, a od 1982 r. w Instytucie Książki i Czytelnictwa BN). Od 2001 r. aż do przejścia na emeryturę w 2008 r., był kierownikiem tej placówki badawczej. Prowadził też zajęcia ze studentami Uniwersytetu Łódzkiego oraz Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego w Kielcach.

Oskar S. Czarnik jest też autorem kilkudziesięciu innych prac zamieszczonych w książkach zbiorowych i czasopismach naukowych, w tym dwóch haseł: Komunikacja literacka i Obiegi społeczne literatury, zamieszczonych w Słowniku literatury polskiej XX wieku, Wrocław 1992.

            Po przejściu na emeryturę kontynuował działalność naukową. Napisał m.in. książkę W drodze do utraconej Itaki. Prasa, książki i czytelnictwo na szlaku Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich (1940–1942) oraz Armii Polskiej na Wschodzie i 2. Korpusu (1941–1946), Warszawa 2012. Monografia ta uzyskała w 2013 r. Nagrodę Naukową im. Adama Łysakowskiego, przyznaną przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. W tym samym roku nagrodziło to dzieło jury Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (Londyn) w kategorii: „najlepsza książka naukowa poświęcona kulturze polskiej na obczyźnie wydana w 2012 r.”

Oskar S. Czarnik w ciągu wielu lat zajmował się też działalnością społeczną. W latach 1980–1981 oraz w 1989 r. był przewodniczącym Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w Bibliotece Narodowej. W latach 1990–1994 był radnym i przewodniczącym Rady Miasta Kobyłka. Zajmował się też pomocą oświatową dla Polaków zamieszkałych na Wschodzie oraz tamtejszych osób innej narodowości zainteresowanych kulturą polską. Odwiedzał w tym celu wielokrotnie Ukrainę, Białoruś i Litwę, a także Kazachstan i Śląsk zaolziański.

Za pracę naukową i społeczną został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Wolności i Solidarności. Rada Miasta Kobyłka nadała mu w 2005 r. tytuł Honorowego Obywatela tej miejscowości.